In het nieuwe stadhuis van de gemeente Heemskerk bevindt zich in de hal een invalidentoilet. Dit wordt tevens gebruikt door bezoekers van de inpandige bibliotheek. In zo’n prachtig nieuw gebouw een mooie kans om er een goed toegankelijk toilet van te maken. Daarom zijn we nieuwsgierig naar de uitvoering.
Wat mooi is aan dit invalidentoilet, is dat het is uitgerust met een elektrische deuropener. Het onhandige zelf openen en sluiten van de deur is daarmee verleden tijd. Er is echter geen waarschuwingssignaal of andere aanduiding voor passanten; dit is een aandachtspunt.
De plaats van de deuropener op de muur is minder gelukkig. Die dient zover van de deur verwijderd te zijn, dat erop gedrukt kan worden zonder dat de deur bij opening direct tegen de rolstoel stuit. Dat is hier niet het geval. Als de rolstoeler naast de bedieningsknop staat, zal de deur tegen diens rolstoel aankomen bij het opengaan.
In deze situatie bevindt er zich direct naast het invalidentoilet ook de toegangsdeur naar een ander toilet, waardoor de rolstoeler deels voor die deuropening komt te staan tijdens het bedienen van de deur en het zich openen van de deur. Een rolstoeler zal namelijk bij voorkeur kiezen voor een zijwaartse bediening van de deuropener, omdat hij dan minder ver hoeft te reiken (minder risico uit balans te raken). Een gebruiker van het gewone toilet komt meestal toch met enige vaart naar buiten lopen omdat hij niet verwacht dat er iemand voor de deur staat en stuit dan op de rolstoeler die wacht voor de zich openende deur. Aan de andere zijde van de deur van het invalidentoilet is voldoende ruimte dus als de draaizijde zich aan de andere kant zou bevinden, is er voldoende ruimte voor de rolstoeler om zich op te stellen en kan de knop verder van de deur worden geplaatst.
Waar het de indeling van het invalidentoilet betreft, zijn alle kansen gemist om het echt rolstoeltoegankelijk te maken. De plaats van de deur is slecht gekozen en beperkt de rolstoeltoegankelijkheid van het toilet. De plaatsing van alle objecten (wastafel, toilet, incontinentiebox, etc.) zorgt ervoor dat een rolstoeler in dit toilet onhandig moet manoeuvreren en slechts beperkt uit de voeten kan.
In een bouwtekening wordt door een architect vaak niet exact aangegeven waar alle objecten geplaatst dienen te worden. Daardoor worden tijdens de bouw de leidingen en afvoeren niet op de ideale plaatsen aangebracht. De installateur die monteert, plaatst de materialen naar eigen inzicht en op basis van de aan- en afvoeren. Zodoende ontstaat een invalidentoilet als dit, waar een rolstoeler meer ongemak van heeft dan gemak.
U kunt op de foto’s hieronder zien dat de ruimte krap is als met de rolstoel is binnengereden:
Door de indeling is ook het verlaten van het toilet een uitdaging. De bedieningsknop van de elektrische deuropener bevindt zich namelijk naast de deur, doch niet alle rolstoelen kunnen de draai maken in het toilet om zich naar die deuropener te bewegen. Als het toilet achteruit rijdend verlaten dient te worden, stuiten de wielen tegen de deur en is de deuropener buiten bereik. Slechts een beperkte groep rolstoelers is namelijk in staat achter zich te reiken.
Het is zichtbaar dat men aan de rolstoeltoegankelijkheid aandacht heeft willen besteden in dit gebouw. Het gebrek aan expertise zorgt er echter voor dat de rolstoeltoegankelijkheid nu te wensen over laat. Het is jammer dat de investeringen niet optimaal besteed zijn. Eventuele aanpassingen vragen een extra investering en dat is zonde van het geld; het had ook in 1 keer goed gekund.
TIPS:
* inventariseer vooraf álle aspecten van rolstoetoegankelijkheid zodat het invalidentoilet voor rolstoelers ook optimaal toegankelijk wordt;
* zoals in het Handboek Toegankelijkheid ook wordt geadviseerd: raadpleeg deskundigen voor de inrichting. Het inrichten luistert zo nauw en er zijn zoveel aspecten waarmee rekening dient te worden gehouden, dat dat noodzakelijk is.
* laat de inrichting van het invalidentoilet minutieus uitwerken (inclusief montage-instructies), zodat rolstoelers ook echt baat hebben bij het speciaal voor hen gerealiseerde toilet.
