Voorkomen is beter dan genezen, dat blijkt uit het voorbeeld dat ik u deze keer beschrijf.

Een architect heeft de opdracht een appartementengebouw te ontwerpen waarin drie van de 37 appartementen rolstoelaangepast dienen te zijn. Als de appartementen bijna opgeleverd worden, wordt een rolstoeltoegankelijkheidstoetsing aangevraagd omdat de toekomstige (rolstoel)bewoner van mening is dat de woning niet aan de eisen van rolstoeltoegankelijkheid voldoet.

De belangrijkste kanttekening die bij één onderdeel van de rolstoeltoegankelijkheidstoetsing (de toetsing van de flow voor de rolstoeler door het appartement) geplaatst werd, geeft direct ook aan dat het voor een valide architect en opdrachtgever lastig is zich te verplaatsen in alle praktische belemmeringen van een rolstoeler. En dat is logisch, want als valide ‘voelt’ u ook wanneer iets wel of niet past of ‘lekker loopt’. Datzelfde gevoel heeft een rolstoeler ook ontwikkeld, maar dat wijkt af van dat van de valide medemens; bij de rolstoeler is het gebaseerd op zijn fysieke lichaam én zijn rolstoel. Een andere dimensie.

Wat was de belangrijkste kanttekening bij het ontwerp?

De rode draad was de bewerkelijkheid voor de rolstoeler om normaal te kunnen functioneren in de woning. Veel extra rolstoelbewegingen bleken bijvoorbeeld nodig om een (veelgebruikte) route door het appartement te rijden, er moet te veel gemanoeuvreerd worden. Het wordt vanzelf duidelijk als u de korte filmpjes (20 sec.) bekijkt en de handelingen ziet die de rolstoeler moet doen om van de badkamer naar de woonkamer te kunnen gaan.

De rolstoeler heeft in de badkamer een schuifdeur naar de slaapkamer; die route is dus rechtstreeks. Om naar de woonkamer te kunnen gaan, wordt het volgende traject afgelegd:

* door een rolstoeler in een handbewogen rolstoel is dit de route (excuses voor de matige beeldkwaliteit)

httpv://www.youtube.com/watch?v=MjKva5AjU3g

* door een rolstoeler in een elektrische rolstoel is dit de route (excuses voor de matige beeldkwaliteit)

httpv://www.youtube.com/watch?v=0ZJCllBykgg


Wat kan hier beter?

1. Als wordt nagedacht over de logische route die de rolstoeler rijdt vanuit de badkamer, dan is het logischer de badkamer naar de andere zijde open te laten gaan om rechtstreeks door te kunnen rijden naar de woonkamer. Er wordt immers vaker van de badkamer naar de woonkamer gereden, dan van de badkamer naar de voordeur. Nog beter is de optie hieronder.

2. Het muurtje in de gang naast de deur van de badkamer versmalt de gang, waardoor de badkamerdeur niet volledig open kan. Een schuifdeur (net zoals naar de slaapkamer) zou in deze situatie handiger zijn.

3. De gang is vrij smal (1.25m) waardoor met een rolstoel net niet gekeerd kan worden. In een appartement voor rolstoelers is het beter een gangbreedte van 1.50m aan te houden,  zodat er met de rolstoel makkelijk gemanoeuvreerd kan worden.

TIPS

a) om discussies bij de oplevering te voorkomen is het aan te bevelen het voorlopig ontwerp te laten toetsen op rolstoeltoegankelijkheid door een deskundige

b) voorkom hoge kosten voor aanpassingen achteraf door uw ontwerp in de tekenfase te laten toetsen op rolstoeltoegankelijkheid

c) het blijkt vaak dat achteraf aanpassingen niet meer mogelijk zijn doordat simpelweg niet meer voldoende ruimte kan worden gecreëerd om de oplossing te realiseren. Dit kan in de tekenfase nog wel. Het is daarom goed om al in die fase een deskundige in rolstoeltoegankelijkheid met u mee te laten kijken.

d) voldoen aan de afmetingen en eisen in het Handboek Toegankelijkheid, is geen garantie dat het in de praktijk ook logisch en makkelijk is voor de rolstoeler. Het zit ‘m in de interpretatie van de informatie die leidt tot echte rolstoeltoegankelijkheid. Laat uw ontwerp daarom toetsen door een deskundige vóórdat u echt gaat bouwen.